Nabız, bir dakikalık sürede kalbin kasılma sayısını yani kalp hızını gösteren bir değerdir. Kalp kasıldığında bir miktar kanı atardamarlara, yani aorta ve ardından buradan ayrılan dallara gönderir. Damarlardaki esneklikle atardamarlarda genişleme meydana gelir. Damar çeperindeki genişlemeden sonra elastikiyet özelliğiyle yeniden eski haline döner. Ardından kalbin devam eden kasılmalarıyla aynı düzen işler. Bu genişleme yüzeysel damarlarda, yani dirsek içi, el bileği, ayak bileği, kasık, şakak gibi bölgelerde nabız olarak hissedilir. Vücutta nabzın bakıldığı yerler atardamarların yüzeysel olduğu, parmak ucuyla atışın hissedilebildiği bölgelerdir. Bunlar arasında en fazla ulaşımı kolay, bakılması kolay olan radial arter nabız tercih edilir. Nabız sadece kalp hızını değil, kalbin düzenli çalışması hakkında yani kalp ritmi hakkında, kalp ve kalp kapak hastalıkları hakkında da bilgi verir. Nabız atışının geliş şekli, belirginliği, kalış süresi gibi özellikler teşhiste önemli bir yer tutar.

Sağlıklı kişilerde dinlenme sırasında nabız dakikada 60-100 arasında, ortalama 70 seviyesinde olmalıdır. Nabız sayısı pek çok durumdan etkilenir:

12 yaşın üstündeki kadınlarda nabız, erkeklere göre daha hızlı olur. Koşucu ve atletlerde nabız daha düşüktür, dakikada 40 seviyelerinde bile olabilir.

Nabız, vücudumuzda hissedilebilecek atardamarların yüzeysel olduğu bölgelerden bakılır. Bu alanlardan en fazla el bileğindeki baş parmak tarafında bulunan radial artere bağlı olan nabız tercih edilir. Nabız alınacak yerlere ilk ve ikinci el parmağı uçlarıyla hafifçe bastırıp nabız dalgası aranır. Nabız hissedildiği zaman düzenli olup olmadığına bakılır. Nabız dalgası normal olarak eşit aralıklarla olmalıdır. Bundan sonra 1 dakika içindeki nabız sayısı belirlenmelidir. İsterseniz 15 saniyedeki nabız sayısı bulunarak, bu sayı dörtle çarpılabilir.

Atriyal fibrilasyon gibi ritim bozukluklarında kalp hızının yüksek olması durumunda, kalp atımları ve atardamarlara atılan kanın yeteri kadar basınç dalgası oluşturamaması halinde nabız hissedilemeyebilir. Bu durumlarda nabız olduğundan daha düşük sayıda bulunur. Böyle durumlarda kalp dinlenerek, kalp hızının bulunması daha doğru sonuçlar alınmasını sağlar.

Nabız ölçümü dijital tansiyon aletleri ile kan basıncı ölçülmesi sırasında da öğrenilebilir. Bu cihazlar aynı zamanda nabız hızını da verirler. Fakat aritmi gibi sorunlarda bu şekilde ölçülen nabız hızı farklı çıkabilir.

Nabız değerleri yaşa, cinsiyete ve fiziksel duruma göre değişiklik gösterebilir. Örneğin:

Ayrıca, nabız ölçümü yapılırken kişinin sakin bir ortamda olması ve ölçümden önce en az 5 dakika dinlenmesi gerekmektedir. Bu, daha doğru sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Nabzınızda anormallikler fark ederseniz, bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir. Düzenli aralıklarla nabız kontrolü yapmak, genel sağlık durumunuzu izlemenize yardımcı olabilir.