Kalp atışları, kalbin kasılarak damarlara yaptığı basınçla oluşur ve halk arasında "kalp atışı" olarak bilinir. Kalp, dakikada ortalama 60-80 kez atar ve bu atışların sayısına "nabız" denir.

Bahsedilen bölgelere parmaklarınızı hafifçe bastırarak nabız atımlarını duymaya çalışın ve hissettiğiniz noktada durun. Şimdi bir saniye hesabı yapabileceğiniz bir saat alın ve 1 dakika boyunca (60 saniye) bu atımları tek tek sayın.

Yaşlı insanlarda nabız sayımı düşük olabilir. Egzersiz, efor ve heyecan durumlarında ise nabız değerleri artış gösterir. Bu durumlar, vücut kendi ayarını bu durumlara göre düzenlediği için genellikle ciddi bir şikâyet belirtisi oluşturmaz. Nabız ve solunum hızı; hastalık, heyecan, egzersiz, üzüntü ve korku durumlarında artar.

Vücutta nabız değerlerinin sayılabildiği alanlar; şah damarı, bacak damarı, ön-kol damarı ve kol damarıdır. Hasta kişilerin dolaşımını incelerken çocuk ve yetişkin hastalarda şah damarından, bebek hastalarda ise kol atardamarından nabız alınır.

Nabız, elinizin orta ve yüzük parmağının yardımıyla ölçülmelidir. Teknolojinin ilerlemesiyle nabız sayma işlemi eski değerini yitirse de, hastalık hakkında ilk tahminlerimizi nabız ölçümlerine göre yapabiliriz. Acil bir durumda, nabız sayısını kontrol etmeyi bilen bir kişi, nabız değerlerinin sonucuna göre ciddi ipuçları elde edebilir.

Sağlıklı bir bireyin dinlenme anında ölçülen nabız değeri 60 ile 100 arasında olmalıdır. Nabız basınçları genellikle ritmik, yumuşak ve dolgundur. Nabız atışları soluk alırken yükselir, soluk verirken ise düşer. Heyecan veya panik atak yapısına sahip bireylerde, küçük bir olay karşısında dahi nabız değerlerinde artış görülebilir. Normal bir insanda, olağan dışı beklenmeyen bir olay karşısında heyecanlandığında nabız artışına "taşikardi" denir. Taşikardi durumunda kalp çok hızlı çalışır.

Çeşitli faktörler, insanlar arasındaki nabız sayılarının farklılık göstermesine neden olabilir. Örneğin, tifo hastalığı dışında tüm ateşli rahatsızlıklarda ateşin yükselmesiyle birlikte nabız da yükselir. 1 derece ateş artışına karşılık nabız atışlarında 20 vuruş artış görülebilir. Bu bakımdan değerlendirildiğinde, ateşli hastalıklarda nabız değerleri ile ateş yüksekliği hakkında fikir sahibi olunabilir.

Tifo hastalığında durum biraz farklıdır. Ateş yükselse bile nabız sayısı hemen hemen sabit kalır. Tehlikeli bir durum ise bağırsak delinmesidir. Bu durumda nabız sayısı normal değerinden daha düşük atar ancak vücut ısısı düşer. Bu da hastalığın ciddi boyutlara ulaştığını gösterir.