İdeal nabız, kalp atış hızının normal oranlarda olmasına denir. Halk arasında nabız olarak bilinen kalp atış hızı, kişinin yaşına, cinsiyetine, kilosuna, duygu durumuna ve yaptığı aktiviteye göre değişiklik gösterebilir. Normal şartlar altında kabul edilen nabız hızı dakikada 60-100 arasında kabul edilse de, çocuklarda bu durum 70-100 olabilir. Özellikle ilaç kullanımına veya kişide mevcut kronik hastalıklara göre nabız hızı artıp azalabilir.

İdeal nabız, sağlık otoritelerinin kabulü ile 60-100 vuruş arasında kabul edilse de, nabız kişiden kişiye değişebilir. Her insanın kalp atış hızı farklıdır. Bu özellikle heyecan, yorgunluk, öfke, hastalık, aşırı sevinç, endişe, korku gibi durumlarda değişiklik gösterebilir. Özellikle heyecan durumlarında kalp atış hızında ani yükselmeler olması normal kabul edilir. Beden içinde adrenalin yükselmesi ile nabız yükselir ve vücut ısısı artar. Bu durum birkaç dakika içinde olup biterse endişe edilmez, ancak sürekli yüksek kalp atış hızı, yani sürekli yüksek nabız algılanması kardiyopatiye işaret eder ve kalbi yoran bir hastalık durumudur.

Nabız ölçülmeden önce kişinin gerçek kalp atış değerlerini öğrenmek için öncelikle sağlık personelinin hastayı dinlendirmesi gerekir. Özellikle yürüyüş sonrası kalp atış hızında artış olacak ve acele ile alınan nabız bilgisi gerçeği yansıtmayacaktır. Böyle durumlarda nabız ve tansiyon ölçülmeden önce hasta on dakika kadar dinlenmeli, varsa ilaçlarını almalı ve bu süre sonrasında nabız bilgilerine bakılmalıdır. Özellikle cerrahi müdahale sonrası yatan hastalardan gün içinde her saat başı ateş, nabız ve tansiyon ölçümleri yapılır. Bu durum hastalığın seyrini öğrenmek açısından önemlidir. Enfeksiyon olan kişilerde nabız hızı sürekli olarak normalin üzerinde olur.

Nabız ölçümü, genellikle el bileğinin iç tarafında bulunan brakiyal arter üzerinden alınabilir. Ülkemizde sağlık kuruluşlarının da kullandığı genel metot budur. İşaret ve orta parmak ile brakiyal arter tespit edilir ve kronometre ile süre hesaplanarak damar üzerinde tespit edilen kalbin her vuruşu sayılır. Bir dakika sonunda alınan sonuç nabız bilgisini verir. Genellikle acil nabız bilgisi alınması gereken durumlarda sağlık çalışanları, on beş saniye için kalp atış hızını sayıp dört ile çarpabilir. Brakiyal arter üzerinden nabız almak mümkün olmayan kaza, yaralanma, yanık gibi durumlarda nabız sayısı karotis arter ya da femoral arter üzerinden de alınabilir. Kullanılacak teknik yine aynıdır.

İdeal nabız ölçümü günümüzde kullanılan dijital tansiyon aletleri ile de mümkündür. Özellikle bilekten ölçüm yapan tansiyon aletleri kendiliğinden olarak nabız sayısını da verirler. Burada dikkat edilmesi gereken konu, bu aletlerin çok hassas olduğu ve kolay arıza yapabileceğidir. Bu tip aletleri kullanan hastaların özellikle nabız almadan önce cihazın çalışmasını kontrol etmesinde fayda vardır.

İdeal nabız değerleri yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite düzeyi, stres, genel sağlık durumu ve hatta genetik faktörler gibi birçok değişkene bağlı olarak değişebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak, ideal nabız değerlerini korumak açısından önemlidir.